earticle

논문검색

【一般論文】

다문화사회의 이해를 위한 한국-베트남 설화에 나타난 민족성 비교 연구

원문정보

The Comparative studies of nationality on Korean-Vietnamese folktales -Understanding for multicultural-society

전혜경, 김근태

피인용수 : 0(자료제공 : 네이버학술정보)

초록

영어

Khi đi vào tìm hiểu tính dân tộc của bất kỳ quốc gia nào, chúng ta hoàn toàn có thể dựa trên phương pháp phân tích, lý giải, song điều đó sẽ hiệu quả hơn nhiều khi chúng ta sử dụng phương thức so sánh và đi đến những nhận định mang tính khách quan. Cách giải quyết vấn đề này giúp chúng ta hiểu được tư duy sâu sa của dân tộc hai nước qua cách nhìn đối chiếu, đồng thời, qua đó, chúng ta còn đào sâu, khám phá cụ thể hơn nữa về những ý nghĩa từ lâu đã bị bỏ qua. Nghiên cứu đi vào phân tích, so sánh những tác phẩm truyện cổ của hai nước Việt Nam và Hàn Quốc bằng việc phân loại ý thức nền tảng dựa trên những tiêu chí gồm ‘ý thức quốc gia”, ‘ý thức xã hội’ và ‘ý thức gia đình’. Qua 7 tác phẩm của Việt Nam chúng tôi thấy ý thức quốc gia là giá trị nổi bật nhất .Đó chính là ý thức về một đất nước luôn được các vị thần che chở và ý thức giữ gìn, bảo vệ đất nước, qua đó, khẳng định mạnh mẽ tinh thần đấu tranh, hy sinh cho quốc gia, dân tộc. Bên cạnh đó, với Hàn Quốc, qua phân tích và đối chiếu 5 tác phẩm, ý thức quốc gia không biểu hiện cụ thể bằng những hành động mang tầm cỡ quốc gia, mà được nhấn mạnh bởi sự trung thành với nhân vật cụ thể như Văn Vũ Vương, hay tấm lòng thủy chung, son sắt của người phụ nữ với người chồng của mình. Điểm này có thể lý giải dựa trên quan điểm nhìn nhận về người phụ nữ trong quan niệm Nho giáo hai nước. Ý thức xã hội được chúng tôi khảo sát qua 3 tác phẩm của mỗi nước. Ở giai đoạn này, hàng loạt các mối quan hệ con người đa dạng đã được hình thành, song những quan niệm truyền thống, cơ bản về đạo đức của con người đều vẫn được nhấn mạnh ở cả hai nước. Đó chính là những giá trị được coi là vượt qua mọi ranh giới địa vị tầng lớp, danh dự và lợi ích cá nhân. Một giá trị khác nữa trong nền tảng ý thức, đó là ý thức gia đình. Ý thức này được xem xét qua những tác phẩm đề cập tới việc kết hôn, tái hôn trong quan hệ vợ chồng và những nội dung liên quan đến con cái. Với Việt Nam, vai trò chủ đạo và ý chí vươn lên trong cuộc sống của người phụ nữ được coi là nguồn động lực mạnh mẽ, giúp họ gìn giữ hạnh phúc gia đình. Song đôi khi sự thiên lệch trọng trách về một phía đã dẫn đến những sụp đổ mang tính bi kịch. Điều này thể hiện qua sự thiếu khuyết những điều chỉnh cự ly tình cảm thích hợp, hoặc những giá trị mới không được xác lập, dẫn đến cái chết của những nhân vật liên quan. Mặt khác chủ nghĩa quyền uy mang tính gia trưởng của những người đàn ông đối với những người phụ nữ thụ động, lệ thuộc, đã dẫn đến sự thiếu khuyết những đột phá nhạy bén trong cuộc sống của người phụ nữ. Hạn chế này của câu chuyện có thể được tháo gỡ dựa vào quan điểm dứt bỏ quá khứ đểh ướng đến tương lai thể hiện trong luận thuyết về sự tái hôn của Hàn Quốc. Qua nghiên cứu này, điều ý nghĩa hơn cả là thông qua giải quyết những vấn đề của xã hội nhằm xác lập những tư tưởng mang tính nhân văn. Đồng thời, điều quan trọng ở đây chính là sự thay đổi những quan niệm cơ bản, không phải về mặt nội dung của quan niệm thế nào mà là tư thế hành động của con người. Về điểm này, nghiên cứu đã thu được kết quả quan trọng, đó chính là sự tìm ra những giá trị mang tính đối chiếu của văn hóa hai nước và những giá trị này là những giá trị có thể bổ sung và điều chỉnh cho nhau một cách nhất định.

한국어

한 나라의 민족성을 이해하기 위해서는 절대적인 설명방식도 가능하지만, 다른 나라와 비교를 통한 상대적인 설명방식이 더욱 효과적일 것이다. 이러한 설명방식은 양국의 민중이 지닌 심층적인 사고를 비교적인 시각으로 이해하면서 그동안 알지 못했던 의미를 더욱 구체적으로 이해할 수 있는 방법이다. 본 연구에서는 한국-베트남 양국의 기층의식을 <국가관> <사회윤리관> <가정관>으로 분류하고 각각에 해당하는 설화 작품들을 분석하고 비교하였다. 베트남의 <국가관>을 보여주는 7편의 작품을 분석한 결과, 신이 지켜주는 나라라는 의식과 국가 수호의 의지가 가장 우선적인 가치임이 드러났다. 이로 인해 온 국민이 국가에 희생할 수 있는 자세가 강조되었다. 한편 한국의 경우에는 5편의 작품을 선정하여 분석하였다. 이들 작품을 분석한 결과 국가적 차원의 행동이라기보다는 문무왕 같은 특정 인물의 국가에 대한 충성과, 애국심과 함께 남편에 대한 정절의식이 강조됨을 알 수 있었다. 이는 유교적 관점에서 여성을 평가하는 관점에 의한 것으로 볼 수 있다. <사회윤리관>을 다룬 작품들은 양국의 자료에서 각각 3편씩을 분석하였다. 이 단계의 기층의식에서는 다양한 인간관계의 유형이 형상화되고 있지만 무엇보다도 인간의 기본적 덕목을 공통적으로 강조하고 있음을 알 수 있었다. 그것은 계급적 위상이나, 개인적인 명예와 이익을 초월하는 가치로 인식되었다. 기층의식으로서 <가정관>은 남녀 부부관계를 바탕으로 결혼과 재혼, 그리고 자녀에 관한 내용을 다룬 작품들을 통해 분석하였다. 베트남의 경우에는 여성의 주도성과 삶의 의지가 강렬하게 가정 결합을 유지시키는 힘으로 보인다. 하지만 그것이 지나치게 한쪽으로 편중된다면 비극적인 파국을 맞는다는 것도 보여준다. 적절한 감정적 거리의 조절이 없거나, 새로운 가치관의 정립이 없는 경우에 관련자들이 모두 죽음에 이르는 것에서 이를 증명할 수 있다. 한편, 한국에 나타난 수동적 여성성이 의지하는 남성의 가부장적 권위주의도 여성 자신의 삶을 능동적으로 개척하기에는 부족함 점이 있다. <콩쥐 팥쥐>에 나타난 이런 한계는 과거를 청산하고 현재를 긍정적 낙관적으로 보는 한국의 재혼담에서 그 실마리를 찾을 수 있을 것이다. 본 연구를 통해서 무엇보다도 사회문제 해결을 통해 인문학적 발상을 도입한다는 점이 더욱 중요해졌다. 그리고 무엇을 한다는 사고의 내용들보다는 어떤 자세가 되어야 한다는 근본적인 시각의 교정이 중요함도 알게 되었다. 이런 점에서 각국 문화가 지닌 상대적인 가치를 찾아내고 이것이 서로 보완하거나 절충할 수 있는 제한된 가치라는 점을 이해하는 것을 중요한 연구의 성과로 제시할 수 있다.

목차

[국문초록]
 I. 서론
  1. 한국-베트남 문화 비교의 필요성
  2. 설화 연구와 기층의식의 전반적 이해
 II. 본론
  1. 비교 연구를 위한 설화작품의 선정
  2. 한국-베트남 설화에 나타난 기층의식의 비교
  3. 기층의식과 다문화 사회의 적용
 III. 결론
 [參考文獻]
 

저자정보

  • 전혜경 Jeon Hye Kyeong. 한국외국어대학교
  • 김근태 Kim keun Tai. 한국외국어대학교

참고문헌

자료제공 : 네이버학술정보

    함께 이용한 논문

      ※ 기관로그인 시 무료 이용이 가능합니다.

      • 9,400원

      0개의 논문이 장바구니에 담겼습니다.